Bu yazımda “Art Nouveau” tarzında inşa edilmiş, Schaerbeek belediyesi sınırları içerisinde bulunan ve tarihi bir mekân olan “Maison Autrique”den bahsedeceğim.

Brüksel’in 19 belediyesinin, 135 bin nüfusuyla en kalabalık ikinci büyük belediyesi olan Schaerbeek, yabancı toplumun yoğun olarak yaşadığı kozmopolit bir belediyedir. Schaerbeek aynı zamanda çok değişik mimari tarzları bünyesinde bulunduran örnek bir semttir. (Art Nouveau, Art Deco, Eklektik, Neo Klasik gibi) Burada “Maison Autrique”i tanıtmadan önce biraz “Art Nouveau” akımından bahsetmek istiyorum.
“Art Nouveau” 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında etkili olmuş. Bu akım Türkiye’de de “Yeni Sanat” ya da 1900 sanatı olarak adlandırıldığı gibi bir çok Avrupa ülkesinde de bölgesel olarak değişik adlarla anılmıştır. Zarif, dekoratif süslemelerin ön plana çıktığı kıvrımların ve bitkisel desenlerin sıklıkla kullanıldığı bir sanat akımıdır. Klassizme sırtını dönen “Art Nouveau“ sanatçıları ilhamı öncelikle doğada aramışlardır. Bitkileri ve hayvanları düzenli kompozisyonlarla statik bir formda kullanarak, eskilerin aksine doğanın dinamik kuvvetleri dile getirilmeye çalışılmıştır.

Geçmişten esinlenerek özgün bir tarz yaratmaya çalışan “Art Nouveau” da birbirini izleyen akıcı biçimler grafik ve resimden başlayarak halıcılık, heykel ve mobilyadan, mimarlığa kadar sanatın bütün kollarını içine alan estetik bir akımdır. Demir kullanımının yanı sıra “Art Nouveau” karakteristiklerinden birisi de camın yoğun kullanımıdır. Bunun bir sonucu olarak ışık ve aydınlatma çözümleridir.
Belçika “Art Nouveau” akımının başlamasına öncülük etmiş ve bünyesinde dünyaca tanınmış mimarları yetiştirmiştir. Bu mimarların en tanınmış olanları Victor Horta, Paul Hankar, Henry Van de Velde, Henri Jacobs, Philippe Wolfers, Gustave Strauven’dır.

Bu yetenekli mimarlar başta Brüksel olmak üzere Belçika genelinde ve yurtdışında çok değerli mimari eserlere imza atmışlardır. Bu tarihi eserlerden bir tanesi de Victor Horta’ nın gençlik yıllarında inşa ettiği “Maison Autrique” dir. Bu tarihi mekan Schaerbeek semtinin meşhur caddesi “Chaussée de Haecht” 266 numarada bulunmaktadır.

Maison Autrique ismini binanın ilk sahibi Eugène Autrique’ den almaktadır. Eugène Autrique (1860-1912) zengin burjuva bir aileden gelen ve mühendis olarak Belçika’nın en köklü şirketi “Solvay” de çalışırken 1893 yılında Mason Locaları’ndan tanıdığı genç arkadaşı Victor Horta’ya kendisi için bir ev inşa etmesini teklif eder.
Victor Horta o tarihte 32 yaşında genç, çiçeği burnunda bir mimardır. Arkadaşı Eugène Autrique’nin teklifini kabul eder ve evin arsasını açık artırmadan satın alarak inşaatına başlar.

Ev sahibi Eugène Autrique ilk başta sade ve aşırı savurganlıktan kaçınılmış bir ev hayal eder ama Victor Horta mesleğinin başında olmasına rağmen çok farklı bir ev inşa eder ve tüm dikkatleri üzerine çeker. Gerçekleştirdiği “Art Nouveau” tarzındaki yapı Victor Horta’ nın ilk eserlerindendir. Bu eserinden sonra siparişlerin ardı arkası kesilmeyecek ve sonuç olarak ilk başta Belçika ve daha sonra dünyaca meşhur bir mimar olarak tarihe geçecektir.
Binanın detaylarına geçecek olursak, binanın ön cephesi sade ve simetrik olarak inşa edilmiş. Kesmetaş ve kesmetaş işçiliği çok estetik bir şekilde göze çarpmaktadır. Kesmetaş aralarında kırmızı harç kullanılmıştır. Pencereler ahşapdan tasarlanmış ve pencere altlarına havalandırma delikleri konulmuştur. Zemin kat pencereleri ve giriş kapısının üzeri ferforje ile süslenmiştir. En üst katın ön cephesi ahşapla kaplanmış ve yine ahşap estetik bir sütunla desteklenmiştir. Zemin kat ön kısım mutfak ve arka bahçeye bakan kısım çamaşırhane olarak tasarlanmıştır.
Binanın girişindeki zemin mozaiklerle kaplanmıştır. Giriş katına çıkan merdivenler mermerden yapılmıştır.
Dış kapı üzerinden bir pencere ile aydınlatılmış, giriş katında oturma salonuyla yemek salonu birleştirilmiştir. Duvarlar ve tavan çok güzel ahşap süslemelerle kaplanmıştır. Duvarlara dekoratif süslemeler yapılmış, ön ve arka cepheden pencerelerle içerisi gün ışığıyla aydınlatılmıştır.

Birinci kat ön kısım Eugène Autrique ‘in kütüphanesi olarak değiştirilmiş, arka kısım yatak odası ve aynı oda içerisinde banyo ve tuvalet mimar tarafından eklenmiştir. Banyo ve tuvaletin yatak odasında olması o dönemde nadir olarak görülen bir yenilikti. Mimar Horta burada alışılagelmişin dışına çıkarak kendi fikirlerini rahatça tatbik etmiştir.

Ahşap merdivenlerden ikinci kata çıkarken merdiven boşluğu yukarıdan gün ışığı alan çok güzel ve estetik vitraylar ile süslenmiştir. İkinci kat çocuklara ve aynı zamanda ayrı bir merdivenle hizmetçilere ayrılmıştır. Binanın arka tarafında bulunan bahçe hizmetçiler tarafından kullanılmıştır.

O dönemdeki zengin burjuva aileleri genellikle güzel giysileriyle şehir içerisindeki parklarda boy göstermeyi ve tiyatro ve operaya gitmeyi tercih ediyorlar ve birbirleriyle yarışıyorlarmış.
Eugène Autrique ve ailesi bu tarihi mekânda 1912’ye kadar yani Autrique’in 51 yaşında ölümüne kadar oturmuşlar ve daha sonra birkaç kez el değiştiren bu tarihi mekân, 1996 yılında Schaerbeek belediyesi tarafından satın alınmış ve kapsamlı bir restorasyonun ardından ziyaretçilere açılmıştır.
Bu tarihi mekânı görmek isteyenler çarşamba-pazar günleri arası saat 12’den 18’e kadar; büyükler 7 Avro ve çocuklar 3 Avro ödeyerek ziyaret edebilirler.

Bir başka olasılık ise her sene geleneksel olarak yapılan “Tarihi Miras” günlerinde (Journées du patrimoine) ücretsiz gezme şansını elde edebilirsiniz.

Bu yılki (Journées du patrimoine) 18 ve 19 Eylül tarihlerin de gerçekleşecektir.
Sağlıcakla kalın…