Bu yazımda size Brüksel’in Schaerbeek semtinde bulunan(Fransızcada elektrik direği olarak ifade edilen) tarihi bir sokak lambasını tanıtmak istiyorum.
Normal bildiğimiz sıradan bir sokak lambası değil, aynı zamanda bir sanat eseri…

Bu eser; Schaerbeek semtinde oturan insanların yakından tanıdığı, yaya veya arabayla sık sık önünden geçtiği , “Avenue Voltaire” ile “Avenue Paul Deschanel” caddelerinin kesiştiği noktada bulunuyor.
19. yüzyılda Avrupa’da endüstri devrimi ve elektriğin icadıyla birlikte teknolojide büyük yenilikler olmuş , caddelerin ve kavşakların bazı noktaları ışıklandırılmaya başlanmış. Belçika da o dönemde bu yeniliklere ayak uydurmuştur.

Demir, çelik ve kömür madeni yatakları ile zengin bir ülke konumunda olan Belçika, İngiltere’den sonra Avrupa’nın sayılı zengin ülkeleri arasına girmiştir.
O dönemde mimaride ve planlı şehirleşmede Paris örnek alınmış. Brüksel’de de yeni tarz mimari, büyük ve geniş caddeler, yollar ve parklar inşa edilmiştir. İnsanlar bunlarla da yetinmeyip inşa ettikleri caddeleri ve kavşakları, sanat eserleri ve heykellerle süslemişlerdir.

Tanıtacağım sanat eseri de bunlardan bir tanesidir.
Jacques de Lalaing (1858 -1917) adında ki Belçikalı ressam ve heykeltraş, 1887 ve 1913 yılları arasında üç ayaklı, dört lambalı ve 22 metre yüksekliğinde bronzdan bir elektrik direği tasarlamıştır.

Bu sokak lambası, daha önce de belirttiğim gibi, bir sanat eseridir. Çünkü direğin üzerinde kabartmalı (rölyefli) olarak kaplan ve boğa yılanlarının döğüşü, sanatçı tarafından çok güzel bir şekilde canlandırılmıştır.
Direğin üzerindeki hayvanların hareketlerinin birbirleriyle uyumu tüm güzelliğiyle hemen fark ediliyor.

Bu başarının sebebi sanatçının bu sanat eserini gerçekleştirmek için her fırsatta Belçika’nın Anvers şehrindeki tarihi hayvanat bahçesi ne gidip hayvanların hareketlerini en ince ayrıntısına kadar gözlemleyip eskizler yapmış olmasıdır.

Sokak lambasının üst kısmı sanatçı tarafından muz yapraklarıyla süslenmiştir.
Bu da sanatçının 19. yüzyıl sonunda ve 20. yüzyılın başlarında Avrupa’da başlayan “Art Nouveau” akımından etkilenmiş olduğunu göstermektedir. “Art Nouveau” tarzının bilinen en karakteristik özelliği tabiattan esinlenilmiş olmasının yanısıra dekoratif süslemelerin, egzotik bitki ve çiçeklerin, kıvrım kıvrım dalların ön plana çıktığı bir sanat akımı olmasıdır.

1913 yılında, sanatçı bir diğer mimar arkadaşıyla birlikte Belçika’nın Gent şehrindeki İnternasyonal Fuarı’ na bu eseriyle katılmış ve fuarda büyük bir beğeni kazanmıştır.

1917 yılında, Jacques de Lalaing’ nin ölümünden sonra ailesi sanat eserini, Schaerbeek belediyesine hediye etmiştir. 1953 yılına kadar belediyenin deposunda bekletilen bu tarihi eser, 1993 yılında geçici olarak Schaerbeek belediyesinin önündeki meydana (Place Colignon) dikilmiş ve daha sonra 2012-2013 yılları arasında kapsamlı bir restorasyonun ardından, en üst kısmında bulunan dört lambasının takılmasıyla, 1926 yılında ilk olarak dikildiği ”Avenue Voltaire” ve “Avenue Paul Deschanel” caddelerinin kesiştiği eski yerine tekrar dikilmiştir.

Yolunuz düşerse, Josaphat parkının çok yakınında bulunan bu tarihi eseri incelemenizi tavsiye ederim.